Şairimizin hayatı hakkında pek fazla bilgi bulunmamakla birlikte 17. yüzyılda yaşadığı kabul edilir. Eserlerinden alınan bilgilere göre Aşık Virânî, Hurûfilik inancına bağlı bir Bektaşî babası olup ‘Virânî, Aşık Virânî, Virânî Baba’ gibi takma adlar kullanmıştır. Aşık Virânî, Bektaşi geleneğinde ;Hatayî, Nesîmî, Fuzulî, Yeminî, Kul Himmet ve Banazlı Pir Sultan Abdal’la birlikte yedi büyük şairlerden biri sayılır.
- Aşık Virânî, Hurûfîlik akidelerine bağlanmıştır. Nesîmî ile başlayan bu edebiyatın 17. yüzyılda en kuvvetli propagandacısı olmuştur.
- Aşık Virânî’nin Necef’teki Bektaşi Tekkesi şeyhliğinde bulunduğu ve Şah Abbas (1587-1628) ile görüştüğü rivayet edilir.
- Aşık Virânî’nin Hurufilik akidelerini gösteren bir Risalesi ve Kırk kadar manzumeyi içine alan küçük bir divanı vardır. Birkaç şiirini de aruz ölçüsüyle yazmıştır.
- Aşık Virânî’nin şiirlerinde Hurufi fikirlerin dışında samimi bir hava vardır. Dili oldukça ağdalıdır. Dini terimleri ve terkipleri yoğun olarak kullanmıştır.
- Eserlerinde ahlak ve yüzeysel anlamdaki tasavvuf iç içedir. Hurufîlik ile ilgili risale ve divanı basılmıştır.
Zâhida fakr olmayanlar sâfi insan olmadı
Okumaz vechi hurufun ehl-i Kur’an olmadı
Suretâ abdal olursa sâhip erkân olmadı
Terk ü tecrid olmayan âlemde sultan olmadı
Bî- hisab oldu o kim virmez hududundan hisâb
Göriserdir Ahirette zehmet-i nâr u azâb
Böyle emretti inip vahy-i havâdis dört kitab
Terk ü tecrid olmayan âlemde sultan olmadı
Bir palâsı fahr edip olmak diler isen bekâ
Ferd-i yektâ ol görem dersen cemâl-i Kibriyâ
Bu sözü böyle buyurmuş Enbiyâ vü Evliyâ
Terk ü tecrid olmayan alemde sultan olmadı
Ey Virânî geç geçenden Şah’a gönder gel yüzü
Suret-i imred cemâl-i Hakk’tır ana aç gözü
Cümle irfan erleri geldi dediler bu sözü
Terk ü tecrid olmayan âlemde sultan olmadı(Güzel 2009:708-709)
Kaynakça: Açıköğretim Kaynakları
Hurufilik: Kur’an harflerinden çeşitli anlamlar çıkaran topluluk
Edebi Günlüklerim 