Eşrefoğlu Rûmi Osmanlı’nın kuruluş devri sonlarıyla yükseliş devri arasında yaşadi. İlim-irfan-irşad gibi çeşitli sebeplerden dolayı Ankara, Hama, Bursa gibi illerde bulundu.
- Eşrefoğlu Rûmi’ye babasının adından dolayı Eşrefzade veya Eşrefoğlu denildi.
- Eşrefoğlu Rûmi’nin gerçek adı Abdullah’tır.
- Künyesi ise Abdullah bin Seyyîd Ahmed Eşref bin Seyyîd Muhammed Suyûfî’dir.
- Eşrefoğlu Rûmi 754(M 1353) İznik de doğmuştur.
- Eşrefoğlu Rûmi zâhirî ve batınî ilimleri öğrendikten sonra bağlı olduğu Emir Sultan tarafından Ankara’ya Hacı Bayram Veli’nin yanına gönderilir.
- Eşrefoğlu Rûmi Ankara’da on bir yıl nefis mücadelesi verdikten sonra Hacı Bayram Veli’den icazet alarak İznik’e halife olarak döndü.
- Eşrefoğlu Rûmi sonra Hacı Bayram Veli’nin emri ile Geylani’nin evladından Hama’da olan Şeyh Hüseyin el-Hamavi’ye bağlanır.
- Şeyh Hüseyin , Eşrefoğlu Rûmi’ye bir süre sonra hilâfet verir.Ve onun Anadolu’da Kadiriyye tarikatının kurulmasından ve yaşatılmasından sorumlu tutar.
- Eşrefoğlu Rûmi İznik’e geri döndükten sonra Kâdirîliğin kolu olan Eşrefiyye tarikatını kurarak halka irşada başladı.
- Eşrefiyye tarikatı kısa zamanda yayıldı. Özellikle İznik ve Bursa çevresinde etkili oldu
- Eşrefoğlu Rûmi Kadirîler çevresinde bu tarikatı Anadolu’ya getirip yaydığı ve bir kurum haline getirdiğinden dolayı Pir-i Sâni olarak anıldı.
- Eşrefoğlu Rûmi Anadolu’nun Türkleşmesinde ve Türklerin İslamiyeti yaşam haline getirmelerinde etkili oldu.
- Eşrefoğlu Rûmi Anadolu’da Mevlevilikten sonra Ehl-i Sünnet tarikatının yayılmasında emeği olan önemli mutasavvıflardandir.
- Eşrefoğlu Rûmi’nin şiirlerinde Yunus Emre tesiri şiddetli bir şekilde hissedilir.
- Şiirlerinde hece ve aruz veznini başarılı bir şekilde kullandı.
- Lirik şiirlerin yanında didaktik manzumelere de yer verdi.
- Didaktik mensur eserlerinin dili halk diline yakın olduğu için tasavvufi ahlak anlayışı kolay bir şekilde yayıldı.
- Eşrefoğlu Rûmi’nin H.874/1470 tarihinde vefat etmiştir.
- Eşrefoğlu Rûmi’nin nesri 14. Yüzyıl ve 15.yüzyıl Anadolu Türkçesinin en güzel örnekleri arasında yerini aldı.
- Onun Divânı dışında kalan diğer eserleri
Mensur Eserleri
- Müzekki’n-Nüfûs
- Tarikatnâme
- Delâilü’n-Nübüvve
- Fütüvvetnâme
- İbretnâme
- Ma’zeretnâme
- Hayretnâme
- Münâcâtnâme
- Esrârü’t-Tâlibin
- Tacnâme
- Elestnâme
- Nasihatnâme
- Cinânü’l-Canân v.b
“Aşkun odu ciğerimi
Yaka geldi yaka gider
Garip başum bu sevdâyı
Çeke geldi çeke gider
…Ârifler durur sözüne
Açıköğretim Kaynakları
Gayrı görünmez gözüne
Eşrefoğlu yâr yüzüne
Baka geldi baka gider”(Güzel 2009:632-633)
Edebi Günlüklerim 